Próchnica - pojęcie znane wszystkim, często budzące strach. Jednak czy aby na pewno wiemy jak powstaje i co jest niezbędne do jej wystąpienia??
Pierwszy z moich artykułów postanowiłam właśnie poświęcić nie leczeniu, tylko etiologii (co to znaczy?). Ta może na fachowa wiedza pozwoli nam uświadomić sobie czym jest proces próchnicowy oraz jakie zachowania należy wyeliminować, aby uchronić przed nią dzieci.
Czym jest próchnica??
Próchnica - postępujący proces demineralizacji i rozpadu twardych tkanek zęba, prowadzący do tworzenia się ubytku. Nieleczona powoduje choroby miazgi i tkanek otaczających ząb.
Aby rozpoczął się proces próchnicowy muszą spotkać się w tym samym czasie cztary czynniki. Jeżeli zabraknie jakiegokolwiek z nich - ubytek nie powstanie:
- bakterie próchnicotwórcze
- czas
- podatna powierzchnia
- pokarm dla bakterii
1. Bakterie
Dziecko rodzi się z jamą ustną wolną od bakterii, jednak już w pierwszych godzin życia buzia jest zasiedlana przez bakterie pochodzące głównie od matki.
Próchnica jest zaliczana dlatego do chorób zakaźnych.
"Dzieci rodziców z niskim poziomem próchnicy mają o połowę mniej ubytków niż dzieci rodziców z wysokim wskaźnikiem próchnicy" (prof. Szpringer-Nodzak)
Dlatego ważne jest aby nie zakażać dzieci naszymi bakteriami. Nie wspominając już o tym, że możemy przenieść inne zarazki (wirusy, grzyby) na które my jesteśmy odporni, ale nasze dzieci nie muszę być.
Kilka prostych zasad:
- nie należy jeść tymi samymi sztućcami
- nie oblizywać smoczków
- nie całować dzieci w usta.
2. Czas
Nie ilość zjedzonego pokarmu/słodyczy jest istotna, ale to jak szybko po posiłku wyczyścimy zęby (spadek pH i tym samym negatywne działanie bakterii utrzymuje się nawet do 60 min po posiłku - wtedy bakterie mają czas na rozpuszczanie szkliwa). Jeśli od razu po jedzeniu umyjemy zęby – dłużej będziemy się cieszyć zdrowymi zębami.
Pora dnia też jest bardzo ważna. W czasie snu spada wydzielanie śliny, która oczyszcza w pewnym stopniu zęby. Jeżeli pozostawimy resztki pokarmowe w jamie ustnej na noc, to bakterie będą miały dużą ilość pożywienia do rozpoczęcia tworzenia ubytku, a zmniejszone wydzielanie śliny im to jeszcze ułatwia.
Często popełniane błędy:
- podawanie słodkich napojów w czasie snu (słodzona herbata, słodkie soki owocowe),
- karmienie papkowatymi pokarmami,
- przedłużone karmienie piersią (mleko matki jest pełnowartościowe tylko do 1 roku życia!! ) – a potem,
- przedłużone karmienie butelką,
Uwaga! Papkowate, słodkie pokarmy przyklejają się do zębów, efektem tego jest powstawanie próchnicy butelkowej - rozległej, szybko postępującej, trudnej do opanowania i leczenia próchnicy.
3. Powierzchnia podatna na próchnicę - zęby
- zęby mleczne są dużo bardziej podatne na próchnicę niż zęby stałe (mają słabszą budowę),
- ubytki tworzą się bardzo szybko, często mała plama próchnicy w krótkim czasie staje się głębokim ubytkiem
4. Pokarm dla bakterii
- Najbardziej niebezpieczne cukry dla zębów dzieci to: sacharoza, fruktoza i glukoza. Dlatego też niektórzy producenci wprowadzają cukry nie powodujące próchnicy np. KSYLITOL i SORBITOL
W Szwecji dzieci dostają słodycze raz w tygodniu i są to najczęściej żelki zawierające ksylitol lub sorbitol. Niestety większość żelków dostępnych w Polsce zawiera sacharozę!!! - najbardziej próchnicotwórcze pokarmy to chipsy, toffi, ciastka- słodycze "oblepiające" zęby
- wbrew pozorom czekolada jest bardziej przyjazna niż wyżej wymienione słodycze, szybciej się rozpuszcza, także cukry z owoców eliminowane są znacznie szybciej
- warto słodycze dawać dzieciom w czasie głównych posiłków aby bezpośrednio po nich umyły zęby
Agata Zakrzewska – lekarz stomatolog. Fachowym okiem przygląda się problemom rodziców z pielęgnacją zębów stałych i mlecznych dzieci. Autorka cyklu „Łatwo mieć zdrowe zęby – o mleczakach i stałych zębach u dzieci.”
Polecamy: